خال شایع‌ترین و متداول‌ترین ضایعه‌ی پوستی است. mole یا خال ضایعات رایج پوستی هستند و در واقع یک جور تومور پوستی است که از سلول‌هایی به نام ملانوییت (سلول رنگ دانه‌ای) مشتق میشود و در حقیقت آنها خالهای ملانوسیتیک نامیده میشوند و به علت تکثیر سلولهای پیگمانته پوست به نام ملانین ایجاد میشوند. معمولاً به شکل یک نقطهی سیاه روی بدن دیده‌می‌شود. هیچ عملکرد خاصی ندارد و عموماً بی‌خطر است؛ در صورتی که به رنگ سیاه یا قهوه‌ای باشند خال ملانوسیتی نامیده میشوند.
خال چیست؟
سلولهای ملانوییت، سلولهای سازنده‌ی رنگ دانه‌ی پوست هستند که به صورت پراکنده در پوست وجود‌دارند. گاهی اوقات در کنار هم و به صورت گروهی جمع‌می‌شوند و سلول خال را به وجود می‌آورند. خالها ممکن است مسطح یا برجسته باشند و رنگ خالها از روشن تا تیره متغیر است و بستگی به تعداد سلول ملانوییت تشکیل‌دهنده‌ی آن دارد. اغلب به شکل دایره یا بیضی هستند ولی گاهی ممکن است اشکال عجیبی داشته باشند. تغییرات سایز ممکن است از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر متغیر باشد. گاهی اوقات این سلولها دارای مو هستند و خالهایی مودار را ایجاد می‌کنند. تعداد خال بدن هر فرد به فاکتورهایی چون ژنتیک و مواجهه با آفتاب بستگی دارد. افراد با تعداد بیشتر خال ریسک بیشتری برای ابتلا به ملانوم دارند خصوصا در صورتی که بیش از ۱۰۰ خال در بدن داشته باشند.
علت ایجاد خال
علت ایجاد خالها بر اساس سن بروز و نحوه‌ی آرایش و قرار‌گیری سلولهای آنها طبقه‌بندی میشوند.
خالهای مادرزادی
معمولاً از زمان تولد نوزاد همراهش هستند. از هفته‌ی دوازده‌حاملگی در جنین ایجاد میشود و هنوز دلیل خاصی برای بروز آن پیدا نشده‌است. گاهی هم در ۲ سال اول زندگی بروز می‌کنند. میتوانند در اندازه‌ها، رنگ‌ها و مکان‌های مختلف باشند. اغلب بی‌‌ضرر هستند و رشد خوش‌خیمی دارند و نشانه‌ی هیچ بیماری‌ای نیستند.
خالهای اکتسابی
ممکن است به دنبال تماس با نور آفتاب، بلوغ، حاملگی یا تجویز هورمون‌های غدد فوق کلیه ایجاد یا تشدید شوند. و در دوران نوجوانی به حداکثر بروز خود می‌رسند و بروز آنها پس از ۳۰ سالگی بسیار اندک است. بیشتر خالهای اکتسابی بر روی بخش‌های در معرض آفتاب پوست پدید می‌آید و اگر در نواحی پوشیده از آفتاب ایجاد شود یا بعد از ۳۰ سالگی ایجاد میشود یا تغییر میکند باید مشکوک تلقی شود. خالهای اکتسابی بر اساس عمق به سه دسته‌ی سطحی، مرکب و داخل پوستی تقسیم‌بندی میشوند. اغلب بزرگسالان بین ۱۲ تا ۲۰ خال دارند. معمولاً علامت خاصی ندارند ولی گاه در اثر تماس با لباس یا ضربه‌های موضعی آزرده میشوند. خال اکتسابی در ابتدا هم‌سطح پوست، مدور و با رنگ یکنواخت ظاهر میشود. بعد از چندین سال، خالها هم‌چنان بر‌آمده‌تر میشوند و رنگ آنها به طور یکنواخت روشن‌تر میشود؛ اما شکل‌خال قرینه‌ای(متقارن) باقی‌می‌ماند. در خالهای مرکب ممکن است مرکز آن پررنگ‌تر و کناره‌های آن نامنظم باشد ولی شکل خال قرینه است.
علائم و نشانه‌های خال
ممکن است یک یا دو خال در بدو تولد روی پوست شما موجود باشد. این خالهای قهوه‌ای در بدو تولد خالهای ملانوسیتیک مادرزادی نامیده میشوند. خالهایی همانند خالهای بدو تولد ممکن است در دو سال اول زندگی پدیدار شوند و به نام خالهای ملانوسیتیک ژنتیکی خوانده میشوند. خالهای بیشتری در طول بچگی یا اوایل بزرگسالی پدیدار میشوند که خالهای ملانوسیتیک اکتسابی نامیده میشوند.مواجهه با نور آفتاب از علل افزایش خالهای ملانوسیتیک است. نوجوانان و جوانان تعداد خال بیشتری دارند و در میان‌سالی این تعداد رو به کاهش میرود؛ زیرا برخی از این خالها خود به خود ناپدید میشوند.
انواع مدل‌های خال
خال انواع مختلفی دارد که برای درمان آن شما به یک برنامه درمانی مشخص نیاز دارید. پیشنهاد مجموعه تخصصی پزشکی رخ آرا برای شما این است که با رزرو یک مشاوره رایگان با متخصصین و پزشکان این مجموعه همراه شوید تا بهترین راهکار برای از بین بردن هر نوع از خال که در حال تجربه آن هستید را دریافت کنید و به کار ببرید.
خالهای ملانوسیتی اکتسابی :
این خالها بیشتر در دوران کودکی وجود دارند و در اکثر افراد فاز نسبتا گذرایی از رشد اولیه یک خال مرکب هستند که در بزرگسالی به خال مرکب تبدیل میشوند. از نظر بالینی نیز به صورت یک ماکول پیگمانته (تغییر رنگ پوست در اثر ازدیاد ملانین یا انبساط رگ‌های خونی) اندکی برجسته یا پهن هستند. که اندازه‌ای بین یک میلیمتر تا یک سانتیمتر دارند. رنگ این خالها از قهوه‌ای روشن تا تیره متغیر است، گرد یا بیضی و متقارن است و شایع‌ترین محل آن در کف دست و پا میباشد.
خالهای ملانوسیتی مادرزادی :
در بدو تولد ممکن است بسیار کم رنگ باشند و به همین دلیل ممکن است به آنها توجه نشود. خالهای ملانوسیتی مادرزادی کوچک و متوسط معمولا سرعت رشد کمتری نسبت به سرعت رشد شیرخواران دارند و با گذشت زمان کوچک میشوند. خالهای ملانوسیتی مادرزادی درشت معمولا بلافاصله بعد از تولد دیده شده و والدین را نگران می‌کنند. شایع‌ترین مناطق درگیری عبارتند از: قسمت تحتانی پشت و ران‌ها. این خالها ممکن است به اندازه‌ای بزرگ شوند که قسمتی از اندام را فرا بگیرند. در مواردی موهای زبری بر روی آنها رشد میکند.
خالهای ترکیبی :
به شکل یک پاپول بزرگ برجسته، مدور یا بیضی و متقارن بوده، رنگ آن از قهوه‌ای روشن تا تیره متغیر است. در دوران بلوغ، اغلب خالهای مرکب درشت و پررنگ‌تر بوده و موهای زبری از داخل آنها به خارج رشد می‌نماید. این ضایعات میتوانند در هر نقطه‌ای از سطوح جلدی – مخاطی، ملتحمه و حنجره دیده شوند. شایع‌ترین محل آنها در تنه بدن میباشد.
خال داخل درمی :
این نوع خالها به صورت پاپول‌های گنبدی، کروی و نرمی هستند که هیچ‌گاه دچار پیگمانتاسیون شدید نمی‌شوند و رنگ آنها قهوه‌ای کمرنگ بوده که به تدریج تبدیل به قرمز گوشتی میشوند. گاهی نیز ممکن است چند عدد مو در داخل آنها جوانه بزند. این خالها معمولا کم‌عروق هستند ولی گاهی پرعروق میشوند. این نوع خالها عمدتا در بالغین دیده میشوند.
خال دیسپلاستیک :
در حدود ۳ – ۲ درصد از بالغین جوان به این نوع از خالها مبتلا هستند. این ضایعات معمولا از جنس خالهای مرکب هستند و مهم‌ترین مشخصه پاتولوژیک آنها، وجود آتیپی ساختمانی و سلولی است. در انواع ارثی و خصوصا در افرادی که قبلا حداقل یکبار دچار ملانومای بدخیم شده‌اند، وجود این خال به عنوان یک ریسک فاکتور برای ابتلا به ملانوم بدخیم محسوب میشود. از نظر بالینی نیز معمولا ضایعاتی هستند که قطری بیش از ۵ میلیمتر داشته و دارای حاشیه‌ای نامنظم و درجاتی از التهاب و پیگمانتاسیون نامنظم می‌باشند. بهترین روش برخورد با این خالها، تهیه شرح حال و پیگیری و نظارت میباشد. به مجرد ایجاد هر گونه تغییری، باید این خالها را برداشت.
خال هاله‌دار :
خال ملانوستیکی است که توسط هاله‌ای از پوست دپیگمانته ولی نرمال ، احاطه شده است. این نوع، از خالها شایع بوده مخصوصا در حوالی دوره بلوغ دیده میشوند. شایع‌ترین محل درگیری نیز پشت بدن میباشد.
خال آبی :
به صورت یک پاپول آبی رنگ با سطح صاف و اندکی برجسته میباشد که معمولا قطری کمتر از یک سانتیمتر دارد. شایع‌ترین محل درگیری اندام‌ها، سر و صورت است. این خال را به دو نوع شایع و سلولی تقسیم می‌کنند. رشد پیشرونده و تبدیل این خال به ملانوم بدخیم نادر است.
چگونه می‌توانیم از به وجود آمدن خال ها جلوگیری کنم؟
حفاظت در برابر نور خورشید از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در حدفاصل ساعت ۱۰ صبح تا ۲ بعدظهر از کلاه لبه‌دار و لباس آستین‌بلند و پیراهن بلند استفاده کنید. نواحی که قابل پوشاندن با لباس نیستند بایستی با ضدآفتاب پوشش داده شود، از ضد آفتاب با فاکتور حفاظتی بالاSPF30 استفاده کنید . به شکل ماهانه پوست خود را معاینه کنید .در صورت مواجهه با تغییرات فاحش در خال یا رشد و تغییر شکل آن یا ایجاد خال جدید به متخصص پوست مراجعه کنید .در صورتی که خالهای زیادی دارید یا خالهایی با اشکال عجیب دارید مرتب آنها را معاینه کنید. در صورتی که خالهای متعدد یا آتیپیک دارید مرتب از آنها عکس بگیرید .
روشهای درمانی طبیعی برای خال
درماه‌های طبیعی بسیاری برای از بین بردن خالهای روی پوستتان وجود دارد. اگر شما از خال روی ناحیه‌ای از پوستتان ناراحت و آزرده خاطر هستید ابتدا رنگ و اندازه خال خود را به دقت بررسی کنید. سپس برای تشخیص نوع آن به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید؛ تا اگر خال شما نیاز به عمل برای برداشتن دارد، اقدام کنید در غیر این صورت، راه‌های زیر را که متخصصان مجموعه تخصصی پزشکی رخ آرا برای شما فراهم کرده‌اند برای برداشتن خال خود بکار بگیرید طبق تحقیقات تیم پزشکی مجموعه تخصصی پزشکی رخ آرا لیستی از مواد مناسب و مفید برای برداشتن خال شما گل‌کلم، آناناس، سیر، روغن‌کرچک، عسل، سرکه، سیب‌ترش و گریپ فروت است.
عصاره گل کلم را تهیه کنید. عصاره آن را هر روز روی خالهای گوشتی خود بمالید تا پوست به طور طبیعی لایه‌برداری شود.
مقداری سیر را له کنید و آن را بر روی خالهای خود بگذارید و روی آن را پانسمان کنید. این کار را در شب انجام دهید و صبح روز بعد پانسمان را بردارید.
آب آناناس تازه تهیه کنید و آن را روی خالهای خود بمالید تا کم کم خالهای شما محو شوند.
روغن کرچک را بر روی خالهای خود بمالید. این کار را برای چند روز انجام دهید تا خالهای شما محو شوند.
روزانه مقداری عسل بر روی خالهای خود بمالید.
خال خود را روزانه ۵ تا ۶ بار با آب گرم شستشو دهید. بعد اجازه دهید تا پوستتان خشک شود. سپس پنبه آغشته به سرکه را ۱۰ دقیقه روی خال خود قرار دهید. سپس آن قسمت را با آب سرد بشویید.
عصاره سیب‌ترش را بگیرید. این عصاره را سه بار در روز و حداقل سه بار در هفته استفاده کنید و آن را بر روی خال خود قراردهید تا به تدریج از بین رود.
آب گریپ فروت را بگیرید و آن را نیز سه بار در روز، بر روی خال خود قرار دهید و به تدریج منتظر بهبود آن باشید.
درمان خال
بسته به سن بیمار، بزرگ یا کوچک بودن خال، عمق خال، رنگ خال و حتی محل خال، روش برداشتن متفاوت است. ولی به طور کلی روشهای برداشتن خال شامل موارد زیر است:
برداشتن خال با جراحی:
شکافتن محل مورد نظر، برداشتن لایه‌های خال و سپس دوختن محل برش.
برداشتن خال با کرایو:
گاز اکسید نیتروژن به سطح پوستی زده میشود و به این ترتیب خون‌رسانی به سلولهای خال مختل شده و خال از بین میرود.
برداشتن خال با کوتر:
با ایجاد حرارت زیاد سلولهای خال سوزانده میشود.
برداشتن خال با لیزر:
گونه‌ای از انرژی است که در پوست به وسیله‌ی رنگ‌دانه‌ها جذب میشود و آنها را از بین می‌برد.
برداشتن خال با رادیو فرکانس یا (RF) :
تولید و انتقال امواج مایکروویو به سطح پوست و از بین بردن خالها. بین اینکه کدام روش بهتر است، همان‌طور که در بالا شرح داده شد بسته به نوع خال و سن و جنس بیمار متفاوت است ولی در کل، در خالهای سطحی لیزر ارجحیت بیشتری دارد؛ زیرا امکان گود شدن سطح خال بسیار کمتر است. ولی امروزه روش رادیو فرکانس یکی از ایمن‌ترین و موثرترین روش‌هاست و طرفداران زیادی نیز دارد. گاهی هم ایجاب میکند که به روش جراحی یا کوتر، خالی را برداریم. بیشتر این‌ها بستگی به نظر متخصص مربوطه دارد.
خال یک ضایعه پوستی شایع است. احتمالاً بیش از یکی از آنها را روی صورت و بدن خود دارید. برخی از افراد ۱۰ تا ۴۰ خال در نقاط مختلف روی پوست بدن خود دارند. خالها می توانند در بعضی از مناطق غیرمعمول مانند پوست سر، کف دست، زیر ناخن و بین انگشتان پا ظاهر شوند. بیشتر خال ها در دوران کودکی و بزرگسالی روی پوست ظاهر می شوند. این خالها با افزایش سن رشد می کرده و گاهی اندازه و رنگ آنها تغییر می کند. اکثر این خالها بی ضرر هستند و دلیلی برای نگرانی در مورد آنها وجود ندارد. برداشتن این عارضه پوستی تا زمانی که شما را آزار ندهد ضروری نیست. اما اگر حس میکنید زیبایی صورت شما را تحت تاثیر قرار داده یا هنگام تعویض لباس تحریک شده و باعث ناراحتی شما می شود، پس بهتر است به گزینه های درمانی برای برداشتن آن فکر کنید. اگر خالها روی پوست شما دچار تغییرات می شوند، هرچه سریعتر باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا هرگونه اختلاف در رنگ، اندازه و شکل خالها می تواند علامتی هشدار دهنده برای سرطان پوست باشد. ممکن است برای صرفه جویی در هزینه ها، خودتان در خانه اقدام به برداشتن آن کنید، اما قبل از اینکه از کرم یا هر داروی خانگی دیگر برای حذف خالها استفاده کنید، تحقیقات و بررسی های لازم را انجام دهید، تا دچار مشکل نشوید.
انواع خال های پوستی
خال وقتی روی پوست ظاهر می شود که ملانوسیت ها، که رنگ طبیعی را به پوست می دهند، به جای پخش شدن در سراسر پوست، به صورت خوشه ای در یک نقطه رشد کنند.
متداول ترین انواع خال های پوستی شامل موارد زیر می باشند.
مادرزادی: خالهایی که از همان بدو تولد روی پوست قرار دارند
معمولی: خال های بی ضرر که بعد از تولد روی پوست ظاهر می شوند.
آتیپیک: خال هایی که اغلب اوقات شکل عجیب و غریب دارند، از یک پاک کن مداد بزرگتر هستند و بیش از یک رنگ دارند. خال همچنین ممکن است به رنگ های مختلفی مانند قهوه ای، سیاه صورتی ، سفید و آبی روی پوست ظاهر شود.
خال آبی چیست؟
خالهای آبی از دیگر ضایعات پوستی هستند که به صورت مسطح یا برجسته روی پوست ظاهر می شوند. علت به وجود آمدن آنها، عملکرد غیر طبیعی سلول های رنگدانه ساز پوست است که موجب به تغییر در ترکیب طبیعی بافت های پوست می شود. آنها بیشتر در سنین کودکی و نوجوانی روی پوست ظاهر می شوند.
آیا روشهای موثری برای درمان خال در خانه وجود دارد؟
تعدادی از سایت ها نکاتی برای درمان خالها در منزل ارائه می دهند. ایمنی و صحت این روش ها هنوز به اثبات نرسیده است و حتی برخی از آنها ممکن است بسیار خطرناک باشند. قبل از استفاده از هرگونه داروی خانگی برای از بین بردن خال باید با پزشک خود در مورد آنها صحبت کنید. برخی از این روشهای تایید نشده شامل موارد زیر می باشند.
سوزاندن به وسیله سرکه سیب
مالیدن مرتب سیر روی خالهای پوستی
قطع خال به وسیله قیچی یا تیغ
مخلوط جوش شیرین و روغن کرچک
مالیدن پوست موز
استفاده روغن درخت چای و روغن بذر کتان
داروخانه ها و فروشگاه های آنلاین نیز کرم های حذف خال را به فروش می رسانند. روشهای حذف این عارضه پوستی در خانه بسیار آسان و راحت به نظر می رسد. شما ممکن است وسوسه شوید که یکی از این تکنیک ها را امتحان کنید. اما حذف خال در خانه ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد و باعث ایجاد زخم های عمیق در نواحی اطراف آن شود. از بین بردن خالها با وسایل تیز مانند قیچی یا تیغ نیز خطراتی را به همراه دارد.این روش نیز ممکن است خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
نحوه درمان خال های پوستی
اگر می خواهید خالی را که باعث ناراحتی شما شده از بین ببرید، به خصوص زمانی که تغییر رنگ داده، حتماَ به متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک در ابتدا بیوپسی یا نمونه برداری را انجام می دهد، به این صورت که یک قطعه کوچک از بافت آن را برای آزمایش در زیر میکروسکوپ قرار می دهد. پس از اینکه مطمئن شد، خال سرطانی نیست، از روشهای ایمن و موثر برای از بین بردن آن استفاده می کند. در زیر به این روش ها اشاره شده است.
عمل جراحی: پزشک ناحیه اطراف خال را بی حس می کند و سپس آن را قطع کرده و کل آن را از بین می برد. سپس زخم را بسته و یا بخیه می زند.
عمل جراحی با تیغ: پزشک ناحیه اطراف این عارضه پوستی را بی حس می کند و از تیغ برای اصلاح و حذف آن استفاده می کند. در این روش نیازی به بخیه نخواهید بود.
برداشتن خال ها از طریق لیزر: این روش معمولاً برای خال های غیر سرطانی با ضخامت کمتر توصیه می شود. در عمل جراحی با لیزر از طول موج مشخصی از نور استفاده می شود تا رنگدانه های تیره پوست از بین بروند. این نوع برداشتن معمولاً با حداقل زخم، نتیجه زیبایی بسیار خوبی به همراه خواهد داشت. اما با این وجود، احتمال برگشت خال در همان محل وجود دارد. اگرچه ممکن است برای دستیابی به یک نتیجه خوب به دو یا سه مرحله درمان نیاز باشد.
علت برگشت خال بعد از لیزر
در تعداد کمی از موارد، پس از لیزر درمانی، خال ممکن است دوباره عود کند. اصلی ترین علت برگشت بعد از لیزر از بین نرفتن سلول های رنگدانه ای در نواحی اطراف این عارضه پوستی است. البته نباید فراموش کرد که هیچ درمانی ۱۰۰٪ مؤثر نیست و بیمارانی که نیاز به برداشتن خالهای سرطانی دارند، هر ۶ تا ۱۲ ماه نیاز باید تحت نظر باشند تا آنها دوباره عود نکنند.
کرایوتراپی یا انجماد خالهای صورت
کرایوتراپی از نیتروژن مایع برای یخ زدن خال های صورت یا ضایعات پوستی استفاده می کند، به طوری که آنها بدون هیچگونه عمل جراحی از بین می روند. این نوع درمان معمولاً برای زگیل های پوستی کاربرد دارد، اما می توان برای خال های بزرگتر و مسطح تر مانند کراتوز سبورئیک نیز از آن استفاده کرد. در این روش ممکن است یک تاول کوچک روی پوست ایجاد شود، اما به مرور زمان بهبود می یابد.
در بحث پیرامون این مقاله شرکت کنید!